Worancha ወራንቻ

First of all, I would like to extend my deepest appreciation for the hard work and historical achievement of Professor Anbessa Tefera, which makes him not only a Sidama or Ethiopian exemplar, but a symbol of pride for all people of African descent. As someone from Sidama, I am overjoyed to see such an outstanding success in the scientific and academic sectors emerging from our community. There are indeed many Black and African-rooted professors around the world who inspire us, yet knowing that one of these exemplary figures is from Sidama fills me with a unique and profound happiness. Recently, however, I have been reflecting on how Ethiopians, as a whole, have reacted to Professor Anbessa’s achievement. I expected a wave of recognition, national pride, and celebration for his appointment as an associate professor at Tel Aviv University, the first scholar from the Ethiopian community in Israel to reach this position. Surprisingly, the reaction from Ethiopians at large has been muted. I...

  How Cultural Misreadings and Political Bias Undermine Ethiopia’s Indigenous Movements By Nomonanoto Critica  SIDAMA, ETHIOPIA — In recent months, a growing number of anonymous publications in the national newspapers have scrutinized the Sidama people’s cultural systems and political history, particularly targeting the traditional Wolapho institution and the Eejjeetto movement that led to regional statehood in 2019. Marketed as “balanced historical critiques,” these writings often obscure deeper biases that distort the Sidama struggle and reduce its multi-generational fight for self-rule to little more than tribal essentialism. This response is not an effort to silence free speech and it´s inquiry—but rather, to correct the record. Sidama Liberation Is Not Tribalism The constitutional recognition of Sidama as Ethiopia’s 10th regional state was a product of sustained, peaceful resistance—rooted in civic discipline and inclusivity. The Eejjeetto movement mobi...

በባህርዳር ከተማ ተገኝተው ልምዱን ያካፈሉት “የሲዳማ ብሔራዊ ክልላዊ መንግስት የፍትህ ቢሮ ም/ሀላፊና የህግ ጉዳዮች ዘርፍ ሀላፊ ክብርት ወ/ሮ አሽሌ ዳንኤል ሲሆኑ:- እንደ ሲዳማ ብሔር ይህ ቱባ ባህል የከበረ ባህል ሲሆን ዕድሜ ጠገብና እጅግ የሚያኮራ እንዲሁም ለዕርቅና ለሰላም ግንባታ ትልቅ ሚና ያለው ባህል ብለዋል። "አፊኒ" ትልቅ የሀገር እሴት መሆኑንና ይህንንም ባህላዊ የዳኝነት ስርአትን የሚደግፍ የማህበረሰብ ፍትህ አገልግሎትን ለማጠናከር የሚረዳ አዋጅ በሲዳማ ክልል ምክር ቤቱ እንዳፀደቀ ገልፀዋል:: በመድረኩ የኢፌዲሪ ፍትህ ሚኒስቴር ዴኤታ ክቡር ዶ/ር ኤርሚያስ የማነብርሐን, የክልሉ ም/ቤት አፈጉባኤ ክብርት ፋንቱ ተስፋዬና የጠቅላይ ፍርድ ቤት ፕሬዝደንት ክቡር አለምአንተ አግደዉ ተገኝተው መልዕክት አስተላልፈዋል:: የማህበረስብ አቀፍ ፍትህ አገልግሎት ሚናን አስመልክቶ የሲዳማ ብሔር "አፊኒ" ባህላዊ ዳኝነት ስርዓትና ተሞክሮን በተመለከተ ህብረተሰቡ ዘመናዊ የዳኝነት ስርዓትን በማይቃረን መልኩ ሳይጉላላና ለአላስፈላጊ ወጪ ሳይዳረግ ፍትህ እንዲያገኝ በማሰብ እየተሰራ ያለ መሆኑ ተገልፆአል:: በአማራ ክልል ባህርዳር ከተማ የተዘጋጀው መድረክ ላይ ክልሉ የራሱን የረቂቅ ሞዴል ህግ እንዲሁም ሌሎች የጥናት ጽሁፎችና የኦሮሚያ ክልል ልምድም ቀርቦ በሀገር ሽማግሌዎች: የሐይማኖት አባቶችና ምሁራን ሠፊ ውይይት ተደርጎአል። የባህል ፍርድ ቤቶችን ስለማቋቋምና እዉቅና ስለመስጠት፣ የባህላዊ ግጭት መፍቻ ዘዴዎች ዳሰሳ መደረጉ ስርአቱን ለማጠንከር ማህበረሰዋዊና ብሎም ሀገራዊ ሰላምን አብሮነትን የሚያጠነክር መሆኑም ተነስቶ ከሲዳማና ከኦሮሚያ ክልል ለቀረቡ ልምዶች ላቅ ያለ ምስጋና ተችሮአል:: FastMereja.com  

  በቢሮው ድጋፍ የሚሰራው "የዳዎኤ ቡሹ ፊልም የማስጀመሪያ መርሐ ግብር ዛሬ በሀዋሳ ከተማ ተካሂዷል። በመርሃ ግብሩ ላይም የተገኙት የሲዳማ ክልል ባህል ቱሪዝም እና ስፖርት ቢሮ ኃላፊ የሆኑት አቶ ጃጎ አገኘሁ የፍቅር እና የአብሮነት ተምሳሌት የሆነውን የሲዳማ ህዝብን "ዳዮኤ ቡሹ" ለማስተዋወቅ እየተሰራ መሆኑን ተናግረዋል ። የፊልሙ ደራሲ እና አዘጋጅ የሆኑት ዶ/ር በዛብህ ብርሃኑ ፊልሙን በአጭር ቀናት ውስጥ ሰርቶ ለማጠናቀቅ እና ቢሮው የሰጠውን ሃለፊነት ለመወጣት ቅድመ ዝግጅት ማጠናቀቁን ተናግረዋል። በተጨማሪም የፊልሙ ተዋናዮችም ፊልሙ ላይ ለመሳተፍ በመመረጣቸው ደስታ እንደተሰማቸውና የሲዳማን እምቅ ባህልን በሙያቸው ቀሚመው ለማስተዋወቅ መዘጋጀታቸውን ተናግረዋል ። በፊልሙ ላይም በተወዳጅ 9ኛው ሺ ተከታታይ ድራማ ላይ የምናውቃቸው ተወዳጅ ተዋናዮች አርቲስት አበበ ተምትም ፣ አርቲስት ስናፍቅሽ ተስፋዬ እንዲሁም በተለያዩ ፊልሞች ላይ የምናውቀው አርቲስት ፈለቀ ካሳ እንዲሁም ከ50 የሚበልጡ ተዋናዮች እንደሚሳተፉበት ታውቋል።

ኢትዮጵያ እና ሶማሊያ ለአንድ ዓመት የቆዩበትን ውጥረት በቱርክ አደራዳሪነት በአንካራ ማርገባቸው ለሁለቱ አገራት እና ለአፍሪቃ ቀንድ እፎታን የሰጠ ይመስላል። ለስምንት ሰዓታት የዘለቀዉ ታሪካዊ የተባለው የአንካራው ስምምነት ኢትዮጵያ የሶማሊያን አገራዊ ሉዓላዊነት ባከበረ መንገድ ደህንነቱ የተጠበቀ የባህር በር እንደምታገኝ ያመላክታል፤ ተብሏል። የአንካራው ስምምነት የኢትዮ-ሶማሊላንድ ስምምነትን ይሽራልን? ኢትዮጵያ እና ሶማሊያ ለአንድ ዓመት የቆዩበትን ውጥረት በቱርክ አደራዳሪነት በአንካራ ማርገባቸው ለሁለቱ አገራት እና ለአፍሪቃ ቀንድ እፎታን ሰጥቷል፡፡ በቱርክ ፕሬዝዳንት ሬሲፕ ጣይር ኤርዶሃን አሸማጋይነት ስምንት ሰዓታትን የፈጀው ታሪካዊ የተባለው የአንካራው ስምምነት ኢትዮጵያ የሶማሊያን አገራዊ ሉዓላዊነት ባከበረ መንገድ ደህንነቱ የተጠበቀ የባህር በር እንደምታገኝ ያወሳል፡፡ ይህ የአንካራው ስምምነት ኢትዮጵያ እየተገባደደ ባለው የጎርጎሳውያን ኣመት መጀመሪያ ከ11 ወራት በፊት እራሷን እንደ አገር ከምትቆጥረውና ሶማሊያ ግን የግዛቷ አካል አድርጋ ከምትመለከተው ከራስ ገዟ ሶማሊላንድ ጋር ያሰረችው የመግባቢያ ስምምነት ስለመሻር አለመሻሩ ግን በግልጽ የተቀመጠ ነገር አልተሰማም፡፡ ኢትዮጵያ እና ሶማሊያ ባለፈው ዓመት ታህሳስ መጨረሻ ኢትዮጵያ ከራስገዟ ሶማሊላንድ ጋር የወደብ አጠቃቀም ስምምነት ማሰሯን ተከትሎ የለየለት ዲፕሎማሲያዊ መካረር ውስጥ ገብተው ዓመቱን ሙሉ ዘልቀዋል፡፡ ቱርክ ሁለቱን አገራት ከዚህ በፊት በሁለት ዙር በመጥራት ችግሩን በዲፕሎማሲያዊ መንገድ ለማርገብ ያደረገችው ጥረትም አልሰምር ብሎ፤ አሁን በሶስተኛ ዙር ለመጀመሪያ ጊዜ የኢትዮጵያውን ጠቅላይ ሚኒሰርትር ዐቢይ አህመድን ከሶማሊያው አቻቸው ፕሬዝዳንት ሀሰን ሼኸክ ሞሀመድ ጋር ፊትለፊት በማገናኘ...

በሲዳማ ክልል ሁለት ወረዳዎች ከ489 ሚሊዮን ብር በሚበልጥ ወጪ የንጹህ መጠጥ ውሃ ፕሮጀክቶች ሊገነቡ መሆኑ ተገለጸ። ለፕሮጀክቶቹ የውሃና ኢነርጂ ሚኒስትር ዴኤታ አምባሳደር አስፋው ዲንጋሞ (ዶ/ር)ን ጨምሮ የፌዴራልና የክልል የመንግስት የስራ ኃላፊዎች በተገኙበት ዛሬ የመሰረተ ድንጋይ ተቀምጧል። በዚህ ወቅት ሚኒስትር ዴኤታ አምባሳደር አስፋው እንደገለጹት፤ የአንድ ቋት የመጠጥ ውሃና ሳንቴሽን ፕሮግራም አካል በሆነው በዋን ዋሽ ፕሮግራም በአገሪቱ የተለያዩ ወረዳዎችና ከተሞች የሚከናወኑ የውሃ ፕሮጀክቶች ይኖራሉ። ዛሬ በሲዳማ ክልል ሁለት ወረዳዎች መሰረት ድንጋይ የተቀመጠላቸው የውሃ ፕሮጀክቶች በዋን ዋሽ እና በአፍሪካ ቀንድ ዘላቂ የከርሰ ምድር ውሃ ፕሮግራሞች አማካይነት የሚከናውኑ መሆኑን ተናግረዋል። ለፕሮጀክቶቹ ግንባታ ከ489 ሚሊዮን ብር በላይ መመደቡን አስታውቀዋል። የውሃ ፕሮጀክቶቹ 49 የሚደርሱ የውሃ ቦኖዎች፣ ዘመናዊ መጸዳጃ ቤቶች፣ የእንስሳት ውሃ ማጠጫዎችን እንዲሁም የጤናና ትምህርት ተቋማትን ተጠቃሚ የሚያደርጉ ግንባታዎችን እንደሚያካትቱ አብራርተዋል። የሲዳማ ክልል ውሃ ማዕድንና ኢነርጂ ቢሮ ሃላፊ ኢንጂነር ከበደ ጋኖሌ በበኩላቸው፤ በሃዋሳ ዙሪያና ቦርቻ ወረዳዎች የሚገነቡት የውሃ ፕሮጀክቶች ከ60 ሺህ የሚበልጡ ሰዎችን ተጠቃሚ እንደሚያደርጉ ገልጸዋል። ከዚህ ቀደም የነበረውን ከፍተኛ የውሃ ችግር የሚያቃልል መሆኑን ተናግረዋል። ሁለቱንም ፕሮጀክቶች በአንድ ዓመት ጊዜ ውስጥ በማጠናቀቅ ህብረተሰቡን ተጠቃሚ ለማድረግ በትኩረት ይሰራል ብለዋል። ከአካባቢው ነዋሪዎች መካከል አቶ ፍሬው ፈለቀና አቶ አለሙ ሳና፤ የውሃ ችግራቸውን ለማቃለል የፌደራልና የክልሉ መንግስት ላደረጉት ጥረት ምስጋና አቅርበዋል። የውሃ ፕሮጀክቶቹ በተያዘላቸው ጊዜ እንዲጠናቀቁ የሚጠበቅ...

በሀገራችን ካሉ ስኬታማ እና ውስን ፕሪሚየር ሊጎች ከግንባር ቀደሞቹ ተርታ የሚገኘው የኢትዮጵያ እጅ ኳስ ፕሪሚየር ሊግ የ2017ዓ.ም መርሀ-ግብር ሊጀመር እንደሆነ ተገልጿል። ውድድሩ በ10 ክለቦች መካከል የሚካሄድ ሲሆን የመቻል፣ የኦሜድላ፣ የፌደራል ማረሚያ፣ የቂርቆስ፣ የኮልፌ ቀራንዮ፣ የመቀሌ 70 እንደርታ፣ የከንባታ ዱራሜ፣ የፋሲል ከነማ፣ የሚዛን አማን እና የባህር ዳር ከነማ እጅ ኳስ ክለብ ይሳተፋበታል። ውድድሩ በሀዋሳ፣ በአዲስ አበባ እና በተመረጡ የሀገራች ከተሞች አመቱን ሙሉ የሚካሄድ ሲሆን መክፈቻ ፕሮግራሙ እሁድ ታህሳስ 6, 2017ዓ.ም የክብር እንግዶች በተገኙበት በድምቀት ይካሄዳል ሲሉ የፌዴሬሽኑ እና የምስራቅ አፍሪካ ዞን 5 ፕሬዝደንት ዶ/ር ፍትህ ወልደ ሰንበት አሳወቀዋል።

Reports from Fura College’s Gudumale campus reveal alarming claims of harassment involving more than 1,000 students. SDC with support from security forces, has allegedly obstructed students who have studied for years from accessing their academic credentials. Students report facing intimidation and delays in obtaining the documents essential for their future endeavors. The situation has prompted calls for immediate intervention from higher authorities to investigate the allegations and ensure the rights of the affected students are upheld. Students emphasize the need for transparency and accountability to resolve the crisis and restore trust in the institution.

The recent Chinese zero-tariff policy on Ethiopian coffee represents a pivotal opportunity for Ethiopia's Sidama region. Known for its rich, complex coffee flavor that resonates with the preferences of Chinese consumers, Sidama coffee is uniquely positioned to capture a significant share of this burgeoning market. However, the true potential of this opportunity lies in how the Sidama regional government strategizes to maximize its economic benefits for coffee farmers and the regional economy. China’s coffee consumption has seen exponential growth over the past decade, fueled by urbanization, a growing middle class, and evolving consumer preferences. Chinese coffee drinkers are shifting towards high-quality specialty coffees, a trend that aligns well with Sidama coffee's flavor profile. Unlike Brazilian or Vietnamese coffees, which are often mass-produced and used for blends, Sidama coffee offers a unique, floral, and fruity flavor, appealing to connoisseurs and niche markets in...

The 19th Ethiopia Day, also known as Nations and Nationalities Day, holds profound meaning for the Sidama people, symbolizing their cultural, political, and historical identity within the broader Ethiopian federal framework. This day celebrates Ethiopia’s multinationalism, recognizing the diversity that constitutes the country while reinforcing the principle of unity in diversity. For Sidama, this celebration is both a reflection of their achievements and a reminder of the ongoing need to safeguard and strengthen the federal system, which is vital for their continued self-determination and development. Prime Minister Abiy Ahmed’s analogy of Ethiopia as a grand library filled with diverse knowledge, values, cultures, and histories is particularly apt. This metaphor underscores the importance of celebrating the unique contributions of every ethnic group, including Sidama, to Ethiopia’s national identity. Sidama, with its rich cultural heritage, distinct language, and strong traditions, i...

Rural settlement policies የገጠር ኮርደር ልማት often aim to improve the socio-economic conditions of rural populations, addressing issues such as resource distribution, infrastructure development, and poverty alleviation. However, the implementation of such policies without adequate background assessment can lead to significant challenges. In the case of the Sidama region, the enforcement of rural settlement development policies without proper planning and consultation has been marred by instances of power abuse, leading to detrimental social, economic, and environmental consequences. ባለፉት ጥቅት ሳምንታት ብቻ ከተለያዩ የክልሉ ወረዳዎች፤ በነዋሪዎች ላይ በአከባቢው ባለስልጣናት በመደረግ ላይ ያሉት ግለሰቦች ለፍተው እና ጥረው ያፈሩትን ሀብት እና ንብረት በስሜ ልማት የማውደም እና የማጥፋት ብሎም ብለውም ፍትህ የመንፈግ አባዜዎች እየታዩ በመሆኑ አንድ ልባሉ ስመምበጋብ በዚህ ጽሁት መደረግ ያላቸውን እርምጃዎች ለመጋራት ወደድኩ። እኔ እንደማስበው ከሆነ፤ በሲዳማ ክልል the lack of background assessment in policy implementation has caused more harm than good, primarily through the marginalization of local communities, environmental deg...

የክልሉ መንግስት ያሉንን ጥቂት influencers አስሮ፣ አስፍራሪቶ፣ አሳዶ እና በገንዘብ አታሎ ዝም በማሰኘት ተሳክቶለት ይሁን? ተሳክቶለት ከሆነ ልያሳስበን ይገባል!! Here is my take: The decline of freedom of speech in Sidama Regional State is a multifaceted issue that has far-reaching consequences, particularly for youth social media influencers. The combination of political crackdowns, censorship, harassment, and economic pressures has created an environment where young influencers are increasingly silenced or forced to retreat from their platforms. The repression of free expression undermines the democratic ideals of open discourse and the free exchange of ideas. For Sidama's youth, social media once represented a space for empowerment, change, and connection, but it has now become a battleground where speaking out comes at great personal risk. Until the regional government upholds the fundamental right to freedom of speech and ensures the safety and security of its citizens, the trend of youth influencers dropping out will continue, a...