Worancha ወራንቻ

ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ በመጪው ጥቅምት 2006 ዓ.ም. በሐዋሳ በሚካሄደው የመጀመርያው የኃይሌ ገብረሥላሴ ማራቶን አሸናፊዎች ለእያንዳንዳቸው 340 ግራም ወርቅ እንደሚሸልም አስታወቀ፡፡ ታላቁ ሩጫ ከአሜሪካው ሞሬ ማውንቴን ስፖርት ጋር በመተባበር ጥቅምት 10 ቀን 2006 ዓ.ም. በሐዋሳ ከተማ ስለሚያካሂደው የማራቶን ውድድር በሰጠው መግለጫ፣ በኢትዮጵያ አትሌቲክስ ታሪክ ትልቁን ሽልማት ለአሸናፊ ወንድና ሴት አትሌቶች ያቀረበ መሆኑንና አሸናፊዎቹ እያንዳንዳቸው 340 ግራም ወርቅ (12 አውንስ) ወርቅ ተሸላሚ ይሆናሉ ብሏል፡፡ ‹‹ኃይሌ ገብረሥላሴ ማራቶን›› ተብሎ በየዓመቱ የሚካሄደው ውድድር የመጀመርያው ሕዝባዊ ማራቶን እንደሚሆንና ከዋናው ማራቶን በተጨማሪ ግማሽ ማራቶን፣ የ5 ኪሎ ሜትር ሩጫና የልጆች ሩጫንም ያካትታል፡፡ ይህን ልዩ የሩጫ ዝግጅት አሸናፊዎች ብቻ ሳይሆኑ 12 ዕድለኛ ተሳታፊዎችም በልዩ ዕጣ እያንዳንዳቸው አንድ አውንስ (28 ግራም) ወርቅ ይሸለማሉ፡፡ ተባባሪ አዘጋጁ ሞሬ በሐዋሳው ውድድር ከመላው ዓለም ተሳታፊዎች እንዲመጡ ለማድረግ በበርሊን፣ ቺካጎ፣ ኒው ዮርክ ማራቶኖች የቅስቀሳ ሥራ ማድረጉም እስካሁን ባለው ምዝገባ ከ20 አገሮች ከ100 በላይ ተሳታፊዎች መመዝገባቸውንም አስታውቋል፡፡ እንደመግለጫው፣ ሐዋሳ ከተማ ባሏት ሰፋፊ መንገዶችና መልክአ ምድራዊ አቀማመጧ ዳገት ቁልቁለት ያልበዛባትና ለጣማነት ስላላት ከባሕር ወለል በላይ ያላት አቀማመጥ ለማራቶን ተመራጭ አድርጓታል፡፡ በተያያዘ ዜና የ2006 ዓ.ም. ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ የ10 ኪሎ ሜትር ዓለም አቀፍ ውድድር ምዝገባ ሰኔ 22 ቀን 2005 ዓ.ም. መጠናቀቁን አዘጋጁ ክፍል አስታውቋል፡፡ ተሳታፊዎች ትጥቃቸውን የሚረከቡት ውድድሩ አራት ቀን ሲቀረው ከኅዳር 11-14/2006 ዓ.ም. በኤግ

 የኢህአዴግ ከፍተኛ አመራር ዛሬ ግምገማ ያካሂዳል የኢህአዴግ 36 ከፍተኛ መሪዎችን ያካተተው የስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ አመታዊ ግምገማ ለማካሄድ ዛሬ የሚሰበሰብ ሲሆን የስምንት ሚኒስትሮች ሹም ሽርና ሽግሽግ በሚቀጥለው ሳምንት ለፓርላማ ቀርቦ እንደሚፀድቅ ይጠበቃል፡፡ ለሹመት የሚቀርቡት ባለስልጣናት፤ የፍትህ ሚኒስትር፣ የከተማና ኮንስትራክሽን ልማት ሚኒስትር፣ የግብርና ሚኒስትር፣ የትራንስፖርት ሚኒስትር፣ የገቢዎች ሚኒስትር የደህንነትና መረጃ ሚኒስትር፣ የደንና አካባቢ ጥበቃ ሚኒስትር እንዲሁም በፓርላማ የመንግስት ተጠሪ ሚኒስትር ናቸው ተብሏል፡፡ አንዳንዶቹ ሹምሽር እርምጃዎች ሲሆኑ፤ አንዳንዶቹ ደግሞ ወደ አዲስ አበባ አስተዳደር እንዲዛወሩ በተደረጉ ባለስልጣናት ምትክ የሚካሄድ ሽግሽግ ነው፡፡ ይሁን እንጂ የእጩ ተሿሚዎችን ማንነት ለማወቅ ያደረግነው ሙከራ አልተሳካም፡፡ ዛሬ የሚካሄደው የኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ ስብሰባ ከሹምሽሩ ጋር የተያያዘ እንደሆነ ቢታሰብም፣ የሰብስባው ዋና ርዕሰ ጉዳይ አመታዊ ግምገማና አመታዊ እቅድ እንደሆነ ተነግሯል፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትሩ የሚመሩት አስፈፃሚ አካል የመቆጣጠር ስልጣን ያለው የአገሪቱ ፓርላማ ጠንካራ የቁጥጥር ሃላፊነቱን በተግባር ማሳየት እንደጀመረ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ጭምር ቢናገሩም፤ በሚኒስትሮች ሹመት ዙሪያ ግን የቀድሞው አሰራር አልተሻሻለም፡፡ በተለያዩ ዲሞክራሲያዊ አገራት ውስጥ የእጩ ሚኒስትሮች ማንነት በይፋ ታውቆ ለበርካታ ሳምንታት በፓርላማና በዜጐች ዘንድ ውይይት የሚካሄድበት ቢሆንም፣ በኢትዮጵያ ግን የተሿሚዎች ማንነት የሚገለፀው ሹመታቸው በሚፀድቅበት እለት ነው፡፡ የስራ አስፈፃሚው ኮሚቴ ዛሬ ስብሰባ እንደሚያካሂድ የገለፁት የኢህአዴግ ጽ/ቤት ሃላፊ አቶ ሬድዋን ሁሴን፤ የስብሰባው ዓላማ የዓመቱን የስራ አፈፃፀ

የብሄራዊ ምርጫ ቦርድ ደንብን ተላልፈው በመስራት አራት የፖለቲካ ፓርቲዎች ላይ እርምጃ መውሰዱን  አስታወቀ፡፡ ቦርዱ የ 11 ወራት የስራ አፈጻፀም ሪፖርቱን  ለህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ባቀረበበት ወቅት ነው የፖለቲካ ድርጅቶቹ ህግን ተላልፈው አግኝቻቸውለሁ በሚል  ቦርዱ እርምጃ መውሰዱን ያስታወቀው፡፡ በዚህ መሰረትም የኦሮሞ ነጻነት ፓርቲ( ኦነፓ)፡የኢትዮጵያ ፓን ዴሞክራሲ ፓርቲ (ኢፖኦፓ)፡የኢትዮጵያ ሱማሌ ልማት ዴሞክራሲ ፓርቲ (ኢሱልዴፓ) የታገዱ ሲሆን የሸኮና አካባቢው ህዝብ ዴሞክራሲያዊ ድርጅት (ሾአህድድ) የመጨረሻ ማስጠንቀቅያ እንደተሰጠው የኢትዮጵያ ብሄራዊ ምርጫ ቦርድ ገልጿል፡፡ የቦርዱ ሰብሳቢ ፕሮፌሰር መርጋ በቃና እንደተናገሩት ሶስት አዳድስ የፖለቲካ ፓርቲዎች  እውቅና ተሰጥተዋል፡፡አንድ የግንባር እና የውህደት ጥያቄዎችም አዎንታዊ ምላሽ እንዳገኙም ገልጸዋል፡፡ በ2005 በተካሄደው የአካባቢ፣ የአዲስ አበባና የድሬደዋ ከተሞች ምክርቤቶች ምርጫ የሴቶች ተሳትፎ 48 በመቶ መደርሱም በሪፖርቱ ቀርቧል፡፡ ቦርዱ ለምርጫው ማስፈጸሚያም ከአራት መቶ ሚሊዮን ብር በላይ ጥቅም ላይ አውሏል፡፡ ከቀረበው ሪፖርት በመነሳትም የህዝብ ተወካዮች ምክርቤት  አባላት ለነሷቸው  የተለያዩ ጥቄዎች ቦርዱ ምላሽ ሰጥል፡፡ በዚህም ቦርዱ በአመቱ ለመስራት አቅዶ ያልተገበረው  የዳታ ቤዝ መረጃ አያያዝ ስርአት በአፋጣኝ ሊተገበር እንደሚገባ  ምክርቤቱ አሳስቧል፡፡

Abstract The Ethiopian rift is characterized by a chain of lakes of various sizes and hydrological and hydrogeological settings. The rift lakes and feeder rivers are used for irrigation, soda extraction, commercial fish farming, and recreation, and they support a wide variety of endemic birds and wild animals. The levels of some of these lakes have changed dramatically over the last three decades. Lakes that are relatively uninfluenced by human activities (Langano and Abaya) remain stable except for the usual inter-annual variations, strongly influenced by rainfall. Some lakes have shrunk due to excessive abstraction of water; others have expanded due to increases in surface runoff and groundwater flux from percolated irrigation water. Lakes Abiyata and Beseka, both heavily impacted by human activities, show contrasting lake level trends: the level of Abiayata has dropped by about 5 m over three decades because of the extraction of water for soda and an upstream diversion for irr

The routine is a familiar one at Lake Hawassa. At around six o’clock every morning, people line the shore of the lake, watching as the fishing boats return. The faces of the fishermen coming back to shore are tired after a long night’s work, but they also bear disappointment. Most days start this way – with locals counting the cost of another poor haul. The problem isn’t immediately obvious - the lake swarms with tilapia and catfish and fishing in the lake has grown massively in the last 30 years. In the early 1980s, there were fewer than 20 registered fishermen earning a living from the lake; this grew to more than 100 in the 90s and the number has stayed high, alongside many more who are unregistered. Even more dramatic is the rise in the average number of fish caught during the same period – during the early 80s, the catch was below 200 nets per day. Today it ranges between 1,000 and 1,500. 600 to 700 tonnes are landed per year and therein lies the problem – sustained over-fish