Worancha ወራንቻ

የዕድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድ ከሦስት ዓመታት በፊት ይፋ ሲደረግ፣ ከአምስት ዓመት በኋላ በየዓመቱ ያስገኛል ተብሎ የተጠበቀው ገቢ ከአሥር ቢሊዮን ዶላር በላይ ቢሆንም፣ በየዓመቱ ከፍተኛ የውጭ ምንዛሪ ገቢ ያስገኛሉ ተብለው ከታሰቡት ውስጥ ወቅርና ቡና ከፍተኛ ማሽቆልቆል በማሳየት ሦስተኛ ዓመታቸውን ይዘዋል፡፡ የንግድ ሚኒስቴር የ2006 በጀት ዓመት አምስት ወራት ኤክስፖርት አፈጻጸም ሪፖርት እንደሚያረጋግጠው፣ ካለፈው ዓመት አምስት ወራት ጋር ሲነፃፀር የዘንድሮው የቡና ኤክስፖርት በገቢም ሆነ በተላከው መጠን ዝቅተኛ ሆኗል፡፡ ባለፈው ዓመት በመጀመሪዎቹ አምስት ወራት ከተላከው ከ81 ሺሕ ቶን በላይ ቡና ከ322.3 ሚሊዮን ዶላር ገቢ ተገኝቷል፡፡ ዘንድሮ እስከ ታኅሳስ መጨረሻ የተመዘገበው የቡና የወጪ ንግድ ከ59 ሺሕ ቶን ብዙም ፈቅ ያላለ ከመሆኑም በላይ፣ ከ200 ሚሊዮን ዶላር በታች ገቢ የተገኘበት ሆኗል፡፡ በመሆኑም በመጠን የ27 በመቶ ወይም 22 ሺሕ ቶን ቅናሽ ሲመዘገብ፣ በገቢ ደግሞ የ38 በመቶ ወይም የ122.5 ሚሊዮን ዶላር ቅናሽ ተመዝግቧል፡፡ በግብርና ምርቶች ዘርፍ ዋና ዋና ከሚባሉት ሸቀጦች መካከል ከቡና ኤክስፖርት መቀነስ ባሻገር በኅዳር ወር የነበረውን አፈጻጸም በማስመልከት  ምክንያቶችን ያቀረበው ንግድ ሚኒስቴር፣ ኅዳር ወር የከረመ ቡና የሚሟጠጥበት ወቅት በመሆኑና የዓለም ገበያ የቡና ዋጋ በተከታታይ በመቀነሱ፣ ለቡና ግብይት መዳከም አስተዋጽኦ አድርገዋል ብሏል፡፡ ከቡና ተጨማሪ ካላፈው ዓመት ተመሳሳይ ወራት አኳያ ዝቅተኛ ገቢ ያስገኙት የቅባት እህሎች፣ ጥራጥሬ፣ የብዕርና የአገዳ እህሎችና ጥጥ በግብርናው ዘርፍ ውስጥ የሚካተቱ ናቸው፡፡  አበባም ከፍተኛ የገቢና የመጠን ቅናሽ ካስመዘገቡት ውስጥ ተመድቧል፡፡   በማዕድን ዘርፍ

ሃዋሳ መሐል ከተማ ከአንዱ ግራር ሥር ቁጭ ብዩ የይርጋ ጨፌ ቡናን እያጣጣምሁ ነው። ሀዋሳ ሞቃት ብትሆንም ከሀይቋና ከከተማዋ ዛፎች የሚወጣው ንፋስ ሙቀቱን እንድትመክት አድር ጓታል። የመንገዶቿ ስፋትና ውበት ከንጽህነዋ ጋር ተደምሮ ዓይንን ይስባል። የመኖሪያ ቤቶችም ሆኑ የንግድ ህንጻዎቿ ውበቷ ልዩ ነው። እየተገነቡና ለግንባታ ቦታ የተከለላቸው ቦታዎች ከተማዋ በእቅድ እየተገነባች መሆኑን ያመለክታሉ። በአጠቃላይ ከተማዋ ወገቧን ይዛ   « እኔን ነው ማየት የምትል ወይዘሪት »   ትመስላለች። ይህን ያየ ምንው ሌሎቹ የአገራችን ከተሞች ከሃዋሳ ቢማሩ ያስብላል። የከተማዋ እንዲህ መሆን ምስጢር ምን ይሆን ብለው እንዲመረምሩም ያደርግዎታል። እኔና ሌሎች የሥራ ጓደኞቼ በሥራ አጋጣሚ ሃዋሳ ሂድን ነበር። ከተማዋን በግር በባጃጅ እየዞርን ከተመለከትን በኋላ የውብቷን ምስጢር ለማወቅ ልባችን ተነሳሳ። ተነሳስተን ብቻ አልተውነውም ስለከተማዋም አጠቃላይ መረጃ የሚሰጠንን ሰው ለማናገር ወሰንን። በሃሳቡም ሁሉም ተስማምቶ የከንቲባው የቅርብ ሰው ቀጠሮ እንዲያሲዝልን ተነጋገርን። ተሳክቶልን ፈቃደኛ ሆኑ። በቀጠሯችን መሰረትም ከከንቲባው ቢሮ ከሥራ ባልደረቦቼ ጋር ተገኘን። የሃዋሳ ከንቲባ አቶ ዮናስ ዮሴፍ በፈገግታ ተቀበሉን። እኛም ለተደረገልን ትብብር አመስግነን ስለ ከተማዋ ያሉንን አጠቃላይ ጥያቄዎችን አቀረብን። እሳቸውም   « መረጃ መስጠት አንዱ ሥራዬ ነው። እንኳን ወደ ከተማችን በደህና መጣችሁ »   በማለት አቀባበል አደረጉልን።   « ከፍት ፍቱ ፊቱ »   የሚለው የአገሬ ሰው ወዶ አይደለም። ሁሉም ነገር የሚጀመረው ከፊቱ እንደሆነ ለማመላከት እንጂ። የከንቲባው አቀባበልና መረጃ ቶሎ ለመስጠት ያደረጉት ትብብር ምነው ሌሎቹስ ባለሥልጣኖችም እንደእርሳቸው ቢሆኑ ያስብላ

by Henok G. Gabisa (OPride) – A recent social media campaign against Ethiopia's Heineken-owned Bedele Brewery, over its planned sponsorship of a yearlong musical tour for controversial Amharic singer Tewdros Kassahun, has forced the premium beer maker to drop the agreement. In a span of two weeks, the campaign   rallied   more than 42,000 supporters on Facebook pressuring Heineken NV to issue a statement saying, “we are not going to pursue the sponsorship contract” with Kassahun. Kassahun's unexamined adoration and immortalization of past Ethiopian rulers is popularly seen as offensive and deluded among the Oromo and other nations in Ethiopia's south. As such, Heineken's sponsorship of Kassahun, who is better known as Teddy Afro, was widely viewed as a complicit attempt to revive a historical injury among those forcibly incorporated into Abyssinia during Menelik's 19th century southward imperial expansion. The anger against Teddy   reached fever pitch   mid-

በልዩ ልዩ ምክንያቶች በውድድሩ የማይሳተፉ ተቋማት ከማህበሩ   ጋር በመነጋገር ተሳታፊ መሆን እንደሚገባቸው በመግለጫው ወቅት አጽንኦት ተሰጥቶታል፤ በየዓመቱ በግል ከፍተኛ ትምህርት ተቋማት ተማሪዎች መካከል የሚካሄደው የስፖርት ፌስቲቫል ከየካቲት  16 እስከ  30  በደቡብ ክልል ዋና ከተማ ሀዋሳ እንደሚካሄደ ተገለጸ። የውድድሩ ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ ትናንት በሰጠው ጋዜጣዊ መግለጫ ለማወቅ እንደተቻለው ፌስቲቫሉን የሲዳማኔት ኮሌጅ ያዘጋጃል። የግል ከፍተኛ ተቋማት ስፖርት ማህበር ፕሬዚዳንት ዶክተር አብነት ግርማይ እንደተናገሩት፣ የዘንድሮው ውድድር በአስር የስፖርት ዓይነቶች በሁለቱም ጾታዎች ይካሄዳል። በውድድሩ  25  የግል ከፍተኛ ትምህርት ተቋማት እንደሚሳተፉና ከ 2 ሺ  500  እስከ  3 ሺ የሚደርሱ ስፖርተኞች እንደሚካፈሉ ተናግረዋል። በውድድሩ የሚካፈሉ ተቋማት በብዛት የሚገኙት ከአዲስ አበባ፣ ከኦሮሚያና ከደቡብ ክልሎች ብቻ ስለመሆናቸው፣ ከመንግሥት ከፍተኛ ተቋማት ጋር ውድድሩን ለማካሄድ ስላለመቻሉና ሌሎች ጥያቄዎች ከጋዜጠኞች የቀረበላቸው ዶክተር አብነት፣  « ውድድሩን በሁሉም የሀገራችን ክልሎች ለማካሄድ ፍላጎትና እቅድ ቢኖረንም የተቋማቱ ፍላጎት ማጣት ነው በሦስቱ ክልሎች ብቻ እንዲወሰን የተደረገው። ያም ሆኖ ከትግራይ ክልል ሁለት ኮሌጆችና ዩኒቨርሲቲ ኮሌጆች ይሳተፋሉ። ከመንግሥት ከፍተኛ ተቋማት ጋር በጋራ ውድድሩን ለማካሄድ እስካሁን ብዙ ሙከራ አድርገናል። አሁን ጥሩ ተስፋ ሰጪ ምልክቶች አሉ ውጤቱን ወደ ፊት የምናየው ይሆናል »  ብለዋል። ውድድሩን በየዓመቱ ከማካሄድ በዘለለ በሁሉም ክልሎች የሚገኙ ተቋማት እንዲካፈሉና ውድድሩንም ለማዘጋጀት እንዲችሉ ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴው ጥረት እያደረገ መሆኑን ዶክተር አብነት ጨምረው

የሲዳማ መዲና የሆነችው ሃዋሳ ከተማ ላለፉት 19 ኣመታት የከተማዋ ባለበት በሆኑት የሲዳማ ተወላጆች መተዳደር ከጀመረች ወዲህ በመጤዎች ለግማሽ ምዕተኣመት ሲትተዳደር ካሳየችው እድገት በላይ በማስመዝገብ በኣሁኑ ጊዜ በኣገሪቱ ከምገኙ ግንባር ቀደም የክልል ከተሞች ኣንዷ ልትሆን በቅታለች። ብሎም ከተማዋ ኣገሪቱ በማስመዛገብ ላይ ላለችው የኢኮኖሚ እድገት ተጨባጭ ማሳያ ሆናለች። ሃዋሳ በተለይ ባለፉት 10 ኣመታት ለነዋሪዎቿ ምቹ እንዲትሆን በማለም ትምህርት እና ጤናን ጨምሮ በሌሎች መሰረታዊ ኣገልግሎት ዘርፎች፤ በመንገድ፤በኃይል እና ውሃን ጨምሮ በሌሎች ኢንፍራስትራክቼርን በማስፋፋት ረገድ ውጤታማ ስራዎች ከተሰሩባቸው የኣገሪቷ ከተሞች ኣንዷ ናት። በመልካም ኣስተዳደር ላይ የምታዩትን ኣንዳንድ ችግሮችን በመቅረፍ ስራዎች በከተማዋ ኣስተዳደር በመስራት ላይ ሲሆን በቅርብ ጊዜ ውስጥ መልካም ውጤት ያመጣል ተብሎ ይጠበቃል። እንግዲህ የሃዋሳ ከተማ በየኣመቱ በምካሄደው የኢትዮጵያ ከተሞች ሳምንት ውድድር ላይ ለነዋሪዎቿ ኑሮ ምቹነት በተለያዩ ዘርፎች ባካሄደቻቸው መልካም ስራዎች በምርጥ ከተማነት በመመረጥ በተደጋጋም ኣሸናፊ መሆኗ ከተማዋን የሚያስተዳድሩት ሲዳማውያ ኣይደለም ከተማ እና ዞንን ቀርቶ ክልልን በብቃት ማስተዳደር እንደምችሉ ያስመሰከሩበት ነው። የሃዋሳ ከተማ የኢንዱስትሪ እና የቱሪዝም ማዕከል ለማድረግ የከተማዋ ኣስተዳደር ለያዘው እቅድ መሳካት ኣስተዋጽኦ ከሚያደርጉት ነገሮች መካከል የኣውሮፕላን ማረፊያ መኖር ወሳኝ ቢሆንም ከተማዋ ያለ ኣውሮፕላን ማረፊ ቆይታለች። ለሃዋሳ ከተማ በኣየር ማረፊያነት የሚያገለግለው ከሃዋሳ ዩኒቨርስቲ ዋናው ግቢ ፊትለፊት ያለ ሜዳ ሲሆን፤ ይህ ሜዳም ሂልኮፕቴር እና ትናንሽ ኣውሮፕላኖች ለማሳረፊያነት ያለፈ ኣገልግሎች